Franse troepen vlak voor de aanval

In een oorlog wordt een attente vijand zelden tweemaal verrast door eenzelfde, nieuwe tactiek. De terdege voorbereide Duitsers, geheel op de hoogte van de Franse bedoelingen, hadden de voorste linies heimelijk verlaten. Het Franse bombardement kwam dus voornamelijk terecht op lege loopgraven. De infanterie, die inmiddels betrekkelijk eenvoudig het niemandsland achter zich had gelaten, kwam terecht in een stille, lege eerste linie.
De vertwijfelde stoottroepen aarzelden, zochten beschutting in de overhoopgeschoten loopgraven of liepen verder, de tweede linie tegemoet. Dat was het moment waarop de duizenden verborgen mitrailleurs en het ingegraven geschut het vuur openden…

De linkervleugel, het plateau de Laffeux
In de uiterste westhoek van het aanvalsgebied bevindt zich, op een kruispunt van vijf wegen, de “Moulin de Laffaux”. Van hieruit is het gehele plateau te overzien, naar het noorden steil aflopend in het Ravin d’Allemant. Aan de andere kant van de Route de Maubeuge loopt het Ravin de Nanteuil-la-Fosse, verder uit naar het zuiden in de vallei van de Aisne. Na de Duitse terugtocht van maart 1917 loopt de frontlijn westelijk en zuidelijk van Laffaux, en kruist de Route de Maubeuge zo’n 2 km ten zuiden van de “Moulin”.

Kaart De Laffaux en omgeving

Om 09:00 u, drie uur later dan de hoofdaanval in het oosten, attaqueert het 1e Corps d’Armée Coloniale het plateau de Laffaux, in mist en regen. De opening van de aanval verloopt redelijk gemakkelijk. De Duitse barrage is te laat en weinig geconcentreerd, maar vrijwel direct nadat de kolonialen de eerste linie hebben genomen, lopen zij vast in een vernietigend vuur. De Duitsers zitten goed verschanst in hun verdedigingswerken en de mitrailleurs doen hun verwoestend werk in de aanvalsgolven. 

Na hevige gevechten en een aantal heroïsche pogingen worden de Moulin de Laffaux en de Ferme Moisy tegen de middag door de Fransen ingenomen. Daarop lanceren de Duitsers een serie verbeten tegenaanvallen op de verkleumde koloniale troepen. Zonder versterkingen, nauwelijks gesteund door de artillerie en weldra zonder munitie worden zij door de Duitsers teruggedrongen van de veroverde posities en half de middag zijn zij praktisch tot op de uitgangsstellingen teruggedreven.

Op de 17e april regent het pijpenstelen. Een nieuwe artillerievoorbereiding heeft weinig effect op de Duitse verdediging en een hernieuwde aanval vordert dan ook stapvoets. Op de rechterflank van de kolonialen boekt het 6e Legerkorps een kleine vooruitgang en kan zich nestelen bij de Ferme des Grinons. De schamele resten van de koloniale aanvalstroepen werken zich de komende dagen nog enige honderden meters vooruit en op de 19e april zijn het dorp Laffaux en Nanteuil-la-Fosse in Franse handen. De Moulin de Laffaux geeft zich echter niet gewonnen en blijft verbeten tegenstand bieden. 

De Falaises de L'Aisne, de aanval van het 6e Corps
Tussen het dorp Chavonne en het Canal de l’Oise á l’Aisne liggen de “Falaises de l’Aisne”, welk gebied is samengesteld uit drie beboste uitlopers, van west naar oost:

Les Grinons; naar het zuiden uitziend op Chavonne,
Le Mont Sapin, net ten oosten daarvan,
Le Bois des Gouttes d’Or, ten noorden van het Ravin de Soupir.

Ten oosten van de Falaises beheerst het Bois de la Bovette de hellingen die naar het oosten aflopen in de vallei van eerdergenoemd kanaal en het dorp Braye-en-Laonnois. Noordelijk van de uitlopers strekt zich het lange, smalle Plateau d’Ostel uit.

Hiervandaan hadden de Duitsers een magnifiek uitzicht naar het zuiden in het dal van de Aisne. Hun posities beheersten de lagergelegen Franse stellingen dan ook volkomen en in de formidabele, natuurlijke stellingen van de Falaises vinden zij uitstekende verschansingen en schuilplaatsen. Het Franse front loopt van west naar oost langs de linker- (zuid) oever van de Aisne, langs de zuidkant van Vailly en Chavonne, kruist de Aisne ten oosten van Chavonne en verloopt dan verder langs het fraaie, 16e eeuwse Chateau de Soupir naar het noordoosten. De gehele sector zal worden aangevallen door de troepen van het 6e Legerkorps.

Aanvalsgebied 6e Legerkorps

Les Grinons 
Op 16 april zet het Franse 172e Regiment Infanterie haar charge in op Les Grinons en Chavonne. Het dorp wordt in een snelle stormloop ingenomen, door één bataljon wat de ruines van het dorp en de grotten ten noorden hiervan met handgranaten zuivert. Vanaf Les Grinons daalt echter een moordend vuur neer op de aanvallers en de aanval loopt vast in bloed. Tegen de middag vallen de Duitsers Chavonne aan om de druk op Les Grinons weg te nemen. Nu volgt een zeer grimmig gevecht; de Duitsers zijn goed bekend met de ruines in het dorp en de loopgraven en zij drijven de Fransen stap voor stap terug van het kerkhof, aan de noordzijde van het dorp. Pas tegen de avond kunnen enige haastig opgetrommelde compagnieën de Duitsers tot staan brengen. Vastgeklampt aan de zuidelijke ingangen van het dorp dekken zij de geringe terreinwinst van de Fransen op de linkerflank, tegen de hellingen van Les Grinons.

Buitgemaakte Duitse artillerie op het plateau van Oulches

Op 17 april worden Les Grinons gemangeld onder een nieuw, intensief bombardement en dit slaagt er zowaar in enkele versterkte grotten uit te schakelen. Om 17:30 u heropent het 172e haar aanval op Les Grinons, die al zoveel Franse doden heeft veroorzaakt. Een aantal Duitse mitrailleurs heeft de beschermende grotten en bunkers vanwege de beschietingen inmiddels moeten verlaten en opent nu het vuur op de Franse en Senegalese troepen, vanuit het open terrein. Na nieuwe verliezen worden de mitrailleurs één voor één uit de weg geruimd. Moeizaam wordt de klim naar de top van Les Grinons hervat en uiteindelijk bereikt, na het afslaan van een nieuwe Duitse tegenaanval vanuit de ondergrondse abris. Chavonne is inmiddels eveneens ingenomen, onder een deken van sneeuw en bevroren modder, wat met name de Senegalezen hevig op de proef stelt.

Le Mont Sapin
Le Mont Sapin, rechts van Les Grinons, wordt op de 16e bestormd door het 25e bataljon chasseurs á pied. De heuvel vormt een enorm obstakel en de hellingen zijn door het slechte weer onbegaanbaar, sponzig, modderig en ijzig. De beklimming verloopt uiterst moeizaam en de troepen kunnen de vuurwals van de artillerie niet bijhouden. Hierop openen de Duitsers vanuit de mitrailleurnesten het vuur en zaaien verderf tussen de chasseurs. Onder zware verliezen kruipen zij desondanks verder naar boven, telkens gebruikmakend van geweer- en handgranaten. Meter na meter winnen zij terrein, zuiveren een aantal abris, maken 400 gevangenen en voeren 22 mitrailleurs en 19 mortieren af. Een bolwerk in een oude grot biedt hardnekkig weerstand, maar wordt door de jagers omtrokken, waarna zij de noordkant van het inmiddels desolate bos bereiken.

De Mont Sapin na de gevechten

De jagers vinden nog geen rust en dringen naar links door in Les Grinons. Op rechts dalen zij af in de grotten van de Cour Soupir. De Mont Sapin vormt hiermee nu de sleutel van de hele Franse linie, wat de Duitsers vanaf 21:00 u tot hevige tegenaanvallen brengt. De Fransen, die de eigen granaten inmiddels hebben verbruikt, maken dankbaar gebruik van de Duitse granaten die zij ter plaatse aantreffen en de tegenaanval wordt afgeslagen.

Op 17 april, ’s morgens om half vijf, wagen de Duitsers een nieuwe poging met verse reserves om de jagers van de Mont Sapin te gooien. Beide zijden lijden verschrikkelijke verliezen, maar de Mont Sapin blijft in handen van de chasseurs.

Le Bois des Gouttes d'Or 
In de ochtend van de 16e april slaagt het 172e Regiment Infanterie erin om, zonder al te grote verliezen, “Le Balcon” in te nemen, op de westelijke flank van des Gouttes d’Or. Le Balcon ontleende zijn naam aan de dominerende positie die het inneemt boven de Franse uitgangsstellingen bij de Aisne, het dorp Soupir en het chateau. Behoedzaam rukken de Fransen op in de richting van de Cour Soupir, maar dan lopen zij vast in het kreupelhout en het heftige Duitse vuur vanuit de talloze verdedigingswerken, die de artilleriebarrage ongeschonden overleefden. Ondersteuning van het buurregiment behoeven zij niet te verwachten. Ook hier is de aanval gesmoord in vuur.

De volgende dag, de 17e april, wordt de aanval eerst om 17:30 u, en wederom na een zware beschieting, hervat. Het Bois des Gouttes d’Or wordt langzaam doorkruist en de Cote 197, het “Croix sans tete”, op het hoogste punt van het plateau d’Ostel, wordt bereikt. Dit eerste echte succes dwingt de Duitsers tot terugtrekken. 

De bezettingstroepen van de tweede linie en de reserves verlaten hun stellingen zelfs zonder te wachten op de bezettingen van de eerste linie. Bij Vailly vinden de Fransen de volledige maaltijd van een hele compagnie, nauwelijks aangeroerd en in allerijl verlaten. In een abri van een bataljonscommandant worden de documenten van de hele sector opgeraapt; bij een Duitse wagenmeester worden alle postwagens aangetroffen. Het terrein is bezaaid met achtergelaten materiaal.

vorige pagina | inhoudsopgave | volgende pagina